Kotły gazowe pod lupą UE – co zmieniają nowe wytyczne EPBD i system ETS2?

Ogrzewanie domów i mieszkań w Europie stoi przed ważnymi zmianami. Komisja Europejska ogłosiła nowe wytyczne do dyrektywy EPBD, które regulują przyszłość kotłów gazowych, a równolegle trwają prace nad systemem ETS2, mogącym wpłynąć na koszty ogrzewania w całej Unii Europejskiej. Sprawdź, co te decyzje oznaczają dla użytkowników kotłów i jakie scenariusze czekają nas w kolejnych dekadach.

Kotły gazowe tylko do 2050 r.? Nowe zasady krok po kroku

Komisja Europejska podkreśla, że przyszłość ogrzewania oparta będzie na odchodzeniu od paliw kopalnych i zwiększaniu udziału odnawialnych źródeł energii. Oto harmonogram zmian:

• – Do 2029 r. – montaż kotłów gazowych będzie możliwy na dotychczasowych zasadach.
• – Od 2030 r. – w nowych budynkach oraz w tych po pełnej termomodernizacji (standard zeroenergetyczny) kotły gazowe będzie można instalować wyłącznie w układzie hybrydowym, w połączeniu z OZE, np. pompą ciepła, fotowoltaiką czy kolektorami słonecznymi.
• – Istniejące budynki – po 2030 r. wymiana i naprawa kotłów gazowych będzie możliwa bez ograniczeń, o ile obiekt nie został poddany głębokiej termomodernizacji.
• – Kotły na paliwa odnawialne – od 2030 r. bez przeszkód będzie można instalować urządzenia zasilane biometanem, biopropanem czy wodorem.
• – Do 2050 r. – wszystkie budynki w UE mają zostać dostosowane do standardu bezemisyjnego. Do tego czasu użytkownicy mogą korzystać z istniejących urządzeń, ale nie otrzymają już wsparcia finansowego – kotły gazowe zostały usunięte z programu „Czyste Powietrze” i ulgi termomodernizacyjnej.

Wbrew doniesieniom medialnym, nie ma mowy o zakazie użytkowania kotłów gazowych od 2040 r. – zmiany mają charakter stopniowy i opierają się na modernizacji budynków.

ETS2 – nowe wyzwanie dla kosztów ogrzewania

Na horyzoncie pojawia się kolejne istotne wyzwanie: system handlu emisjami ETS2, który ma objąć sektor budynków i transportu od 2027 r. Rządy 16 państw, w tym Polski, Niemiec, Czech, Włoch czy Hiszpanii, apelują o jego pilną rewizję. Powód? W obecnym kształcie ETS2 może doprowadzić do gwałtownego wzrostu cen paliw i ogrzewania.

Eksperci ostrzegają, że dla wielu gospodarstw domowych ogrzewanie mogłoby stać się dobrem luksusowym, zwłaszcza że miliony budynków w UE mają niski standard energetyczny i trudno je szybko dostosować do wymogów.

ETS2 – co proponują państwa członkowskie?

Koalicja 16 krajów UE przedstawiła konkretne rozwiązania, które mają złagodzić skutki wprowadzenia ETS2:

• – Przyspieszenie aukcji uprawnień – rozpoczęcie sprzedaży już od połowy 2026 r.
• – Wzmocnienie mechanizmu stabilizacyjnego (MSR) – wydłużenie działania rezerwy do co najmniej 2035 r.
• – Zwiększenie liczby uprawnień – tak, aby zabezpieczyć pułap 45 EUR/t emisji.
• – Frontloading – wprowadzenie unijnego instrumentu pożyczkowego, który umożliwi wcześniejszy dostęp do przyszłych dochodów z ETS2 i finansowanie inwestycji jeszcze przed startem systemu.

Alternatywnie, zdaniem wielu ekspertów, zamiast podnosić koszty ogrzewania gazem ziemnym poprzez dodatkowe podatki, UE powinna obniżyć ceny energii elektrycznej i ułatwić gospodarstwom domowym przechodzenie na ekologiczne źródła ciepła.

Wytyczne EPBD i system ETS2 – co oznaczają dla użytkowników kotłów gazowych?

Najbliższe lata to czas przejściowy – użytkownicy kotłów gazowych nie muszą obawiać się nagłego zakazu, ale powinni:

• – śledzić regulacje dotyczące hybrydowych układów grzewczych,
• – rozważać inwestycje w OZE, które pozwolą spełnić nowe wymagania,
• – pamiętać, że programy wsparcia nie obejmują już kotłów gazowych zasilanych gazem ziemnym,
• – przygotować się na możliwe zmiany w kosztach eksploatacji w związku z ETS2.

Trzeba mieć przy tym na uwadze, że Unia Europejska nie zamierza nagle „odciąć” kotłów gazowych, ale stopniowo przesuwa nacisk na odnawialne źródła energii i hybrydowe systemy grzewcze. Nowe wytyczne EPBD oraz planowany system ETS2 pokazują, że kierunek transformacji jest nieunikniony. Warto więc już dziś myśleć o rozwiązaniach, które zapewnią komfort cieplny w domu, a jednocześnie pozwolą sprostać przyszłym wymaganiom.

FAQ

Co to jest Dyrektywa EPBD?

Dyrektywa EPBD to skrót od ang. Energy Performance of Buildings Directive, czyli Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. To jeden z najważniejszych aktów prawnych Unii Europejskiej w obszarze efektywności energetycznej. EPBD to właśnie ta dyrektywa, której najnowsze wytyczne omawiają przyszłość kotłów gazowych i określają warunki ich instalacji w kolejnych dekadach.

Jej celem jest:

• – zmniejszenie zużycia energii w budynkach (które odpowiadają za ok. 40% zużycia energii w UE),
• – ograniczenie emisji CO₂ i przyspieszenie transformacji energetycznej,
• – poprawa komfortu i jakości życia mieszkańców dzięki lepszej izolacji, nowoczesnym systemom ogrzewania i wentylacji.

EPBD określa m.in.:

• – standardy charakterystyki energetycznej nowych i modernizowanych budynków,
• – zasady certyfikacji energetycznej budynków,
• – wymagania dotyczące stosowania odnawialnych źródeł energii w instalacjach grzewczych i chłodniczych,
• – harmonogram wprowadzania budynków o niemal zerowym zużyciu energii (nZEB), a docelowo – budynków zeroemisyjnych.

Oznacza to, że każdy nowy lub gruntownie modernizowany budynek w UE musi spełniać coraz bardziej restrykcyjne normy energooszczędności i coraz częściej korzystać z OZE.

Co to jest ETS2?

ETS2 to skrót od Emissions Trading System 2, czyli drugi system handlu uprawnieniami do emisji CO₂ planowany przez Unię Europejską. Jest to rozszerzenie obecnego systemu EU ETS, który od lat obejmuje m.in. energetykę i przemysł ciężki. ETS2 ma objąć nowe sektory – transport drogowy oraz budynki.

W skrócie, ETS2 to nowy system podatku węglowego dla budynków i transportu, który ma przyspieszyć przejście na czystą energię, ale jednocześnie może podnieść koszty ogrzewania i paliw dla zwykłych gospodarstw domowych.

Jak to działa?

• – W ETS państwa członkowskie i firmy muszą posiadać odpowiednią liczbę uprawnień do emisji (tzw. allowance) za każdą tonę wyemitowanego CO₂.
• – Liczba dostępnych uprawnień jest ograniczona i stopniowo zmniejszana, co w założeniu ma zachęcać do redukcji emisji.
• – Oznacza to, że paliwa kopalne używane do ogrzewania (np. gaz ziemny, olej opałowy) czy w transporcie (benzyna, diesel) staną się droższe, bo ich cena będzie uwzględniała koszt uprawnień.

Co to oznacza dla ogrzewania?

• – ETS2 ma wejść w życie od 2027 r.
• – Może doprowadzić do wzrostu cen paliw kopalnych – zarówno tych używanych w samochodach, jak i w kotłach gazowych czy olejowych.
• – Wiele państw, w tym Polska, obawia się, że przy obecnym kształcie systemu koszty ogrzewania staną się zbyt wysokie, zwłaszcza dla gospodarstw o niskich dochodach.

Co proponują kraje UE?

• – 16 państw członkowskich zaapelowało do Komisji Europejskiej o złagodzenie ETS2.
• – Postulują m.in. wcześniejsze uruchomienie rezerw stabilizujących ceny, zwiększenie liczby dostępnych uprawnień i możliwość korzystania z przyszłych przychodów ETS2 już przed startem systemu, by wesprzeć inwestycje w OZE i termomodernizację.

Źródło: https://spiug.pl/2025/10/02/wazne-zmiany-dla-uzytkownikow-kotlow-gazowych-nowe-wytyczne-ue/