SPIUG: Podsumowanie rynku urządzeń grzewczych w Polsce w III kwartale 2023

Trzeci kwartał 2023 roku przyniósł branży instalacyjno-grzewczej dalsze spadki sprzedaży w głównych grupach produktowych oraz umiarkowane nastroje, które wynikały częściowo z mniejszej dynamiki spadku i przyzwyczajenia do obecnej sytuacji rynkowej. Mimo że pojawia się nadzieja na poprawę sytuacji w IV kwartale, to obawy dotyczące przyszłości branży w 2024 roku są jednak powszechne.

Analiza wskaźników ekonomicznych pokazała, że III kwartał 2023 roku mógł być punktem zwrotnym dla polskiej gospodarki po recesji na początku roku. PKB wzrosło nieznacznie o 0,3% r/r w III kwartale i przewidywany jest przyspieszony wzrost w kolejnych kwartałach. Inflacja CPI na koniec września wyniosła około 8%, a jej dynamika ma jeszcze spaść do końca 2023 roku i wzrosnąć dopiero na początku 2024 roku.

Pomimo stabilnej sytuacji na rynku pracy i wzrostu w budownictwie mieszkaniowym, branża nadal doświadcza wyzwań. Istnieje rozbieżność między sprzedażą urządzeń od producentów do hurtowników a sprzedażą z hurtowni do instalatorów i klientów końcowych, głównie z powodu rozbudowy zapasów magazynowych i zalegania produktów w magazynach. To problem dotyczy szczególnie pomp ciepła.

W III kwartale 2023 roku specjaliści SPIUG zaobserwowali spadek sprzedaży w porównaniu z tym samym okresem w 2022 roku, który był charakteryzowany wysoką sprzedażą pomp ciepła i spadkiem sprzedaży kotłów gazowych. Rozbieżność w ocenach sytuacji rynkowej przez producentów i hurtowników pokazuje różnice w wynikach sprzedaży.

Mniej inwestycji i zastój na rynku budowlanym

W III kwartale 2023 roku branża instalacyjno-grzewcza doświadczyła dalszych spadków sprzedaży we wszystkich głównych grupach produktowych, mimo pewnego ożywienia w okresie sezonu grzewczego. Porównanie wyników z rokiem 2021 wydaje się bardziej sensowne, gdyż dane z tamtego okresu są zbliżone do obecnych.

Obserwowano ogólny spadek na rynku, ograniczanie stanów magazynowych przez hurtownie, duże zapasy magazynowe z wcześniejszych okresów, mniej inwestycji, zastój na rynku budowlanym, niepewność i brak informacji wśród klientów co do wyboru źródła ciepła, oraz wysoką inflację i drogie kredyty ograniczające budowę nowych domów.

Zmniejszyło się zainteresowanie inwestycyjne, a klienci szukali tańszych rozwiązań. Widać było brak podwyżek cen sprzedaży, a gracze rynkowi starali się utrzymać obroty kosztem marż. Część firm zgłosiła wzrost sprzedaży w III kwartale 2023 w porównaniu do III kwartału 2022, ale było to związane ze spadającą marżą.

Większość respondentów specjalistów SPIUG stwierdziła, że kwartał nie spełnił oczekiwań, jednak we wrześniu i październiku pojawiły się sygnały ożywienia rynkowego. Zaczęły się pojawiać problemy z terminowością dostaw i chwilowe braki w wybranych grupach asortymentowych. Rynek inwestycyjny odczuł wzmożoną aktywność w jednostkach budżetowych, a rynek pomp ciepła ponownie nie wykazał wzrostu dynamiki.

Kotły – częściej naprawiane niż wymieniane

Pomimo niepewności co do przyszłości, rynek wykazuje pewne ożywienie, a liczba zleceń dla instalatorów zaczyna rosnąć, choć jest to dalekie od oczekiwań. Aura sprzyjała wydłużeniu okresu prac instalacyjnych. Klienci coraz częściej decydują się na naprawę istniejących kotłów zamiast na ich wymianę z powodu wysokich kosztów modernizacji, nawet z wykorzystaniem wsparcia finansowego.

Trzeci kwartał 2023 roku był kontynuacją trendów z poprzedniego kwartału, z charakterystycznym dla branży instalacyjno-grzewczej znacznym spadkiem sprzedaży urządzeń grzewczych. Dotyczyło to niemal wszystkich głównych grup produktowych, z wyraźnym, dużym spadkiem sprzedaży pomp ciepła po wzrostach w 2022 roku. Również kotły gazowe zanotowały spadki, choć mniejsze, z widocznym powrotem zainteresowania tym sposobem ogrzewania.

Urządzenia gazowe i hybrydowe coraz bardziej popularne

Zapotrzebowanie na urządzenia gazowe i hybrydowe wydaje się rosnąć, ale urządzenia grzewcze średniej i dużej mocy stanowią niewielki procent całkowitego wolumenu sprzedaży. Oczekiwane są wyniki z IV kwartału, chociaż ogólna sytuacja gospodarcza w Polsce i branży budowlanej nadal jest niepewna. Brak jest przełomu w sprzedaży urządzeń grzewczych, a sytuacja na rynku pozostaje trudna.

Zauważalna jest presja cenowa, szczególnie w segmencie pomp ciepła, oraz negatywny wpływ sytuacji finansowej inwestorów indywidualnych na decyzje zakupowe. W III kwartale brakowało typowych podwyżek cen sprzedaży, a rynek charakteryzował się walką o obroty kosztem marż. Widoczne było większe zainteresowanie tańszymi produktami i kotłami dwufunkcyjnymi, a także mniejszą ilością nowych inwestycji.

Rynek „kopciuchów” odżył wobec niepewności co do wyboru źródła ciepła, a nowe zasady rozliczania fotowoltaiki spowodowały spadek opłacalności instalacji PV+PC. Wzrosła sprzedaż gazowych kotłów konwencjonalnych oraz kotłów olejowych, co jest trendem obserwowanym nie tylko w Polsce, ale i w innych krajach UE. Przykładowo, wzrost sprzedaży w Niemczech w III kwartale 2023 wyniósł ponad 48% dla wszystkich generatorów ciepła, z wyjątkiem kotłów na biomasę, które zanotowały spadek o ponad 60%.

Gazowe kotły kondensacyjne ze spadkiem sprzedaży

W III kwartale 2023 roku odnotowano kolejny spadek sprzedaży gazowych kotłów kondensacyjnych, choć był on mniejszy niż w poprzednich kwartałach. Sprzedaż wiszących gazowych kotłów kondensacyjnych spadła o 16%, a gazowych kondensacyjnych kotłów stojących o 36%. Spadek ten był jednak mniejszy niż w poprzednich okresach, a w odniesieniu do trzeciego kwartału 2022 roku, kiedy sprzedaż tych urządzeń praktycznie załamała się wskutek kampanii przeciwko kotłom gazowym i dezinformacji o ich zakazie w UE.

Od połowy roku zauważalne jest uspokojenie sytuacji i wzrost zainteresowania powrotem do tego sposobu ogrzewania, spowodowany spadkiem cen gazu i informacjami o planowanym wykorzystaniu kotłów gazowych w układach hybrydowych i urządzeniach zasilanych paliwami odnawialnymi. W przypadku kondensacyjnych kotłów stojących o mocy powyżej 50 kW odnotowano niewielki spadek sprzedaży o 4%, a dla kotłów wiszących nastąpił wzrost o 8%, co wskazuje na odrabianie strat z poprzednich okresów.

Nadal jednak pojawiają się problemy z możliwością doprowadzenia przyłącza gazowego do budynków, co negatywnie wpływa na rynek gazowych kotłów grzewczych.

Pompy ciepła – nieznane marki zagrożeniem

W III kwartale 2023 roku rynek pomp ciepła i ogrzewania elektrycznego wykazał spadki sprzedaży, co jest efektem kilku czynników. Wcześniejsza intensywna promocja pomp ciepła i odchodzenia od gazu spowodowała wzrost zainteresowania tą technologią. Jednakże nieodpowiedni montaż i dobór urządzeń przez firmy nieprzygotowane do takich instalacji przyczyniły się do negatywnych opinii o pompach ciepła. Ponadto, sprowadzono do Polski wiele urządzeń nieznanych marek, które nie spełniały deklarowanych warunków technicznych.

Dynamika wniosków w programach wsparcia, takich jak „Czyste Powietrze„, wykazuje, że rynek pomp ciepła przeniósł się w segment sprzedaży bezpośredniej (D2D), gdzie sprzedawane są pompy ciepła niskiej jakości, szkodzące reputacji tej technologii. W III kwartale 2023 roku odnotowano duży, 60-procentowy spadek sprzedaży pomp ciepła, co wynika m.in. ze zmian cen konwencjonalnych nośników energii oraz niepewnej sytuacji cen energii elektrycznej.

Kolektory słoneczne ze spadkami sprzedaży – powodem brak wykwalifikowanych instalatorów

W III kwartale 2023 roku rynek kolektorów słonecznych doświadczył 45-procentowego spadku sprzedaży. Mimo to, hurtownie odnotowały wzrost sprzedaży tych urządzeń, choć ich udział w dystrybucji nie przekracza 20%. Dominują kolektory płaskie, jednak rynek ten jest w fazie odbudowy i charakteryzuje się niestabilnością ze względu na niewielki udział sprzedaży detalicznej przez hurtownie. Brak wiedzy na temat zastosowań kolektorów słonecznych i mała ilość wykwalifikowanych instalatorów stanowią przeszkody w rozwoju tego rynku.

Rządowe programy wspierające OZE, takie jak Mój Prąd 5.0, skupiają się głównie na instalacjach fotowoltaicznych, co ogranicza możliwości dofinansowania instalacji solarnych w przypadku braku potrzeby montowania PV. Brakuje również wsparcia dla instalacji hybrydowych, które mogą być optymalnym rozwiązaniem pod względem kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych.

Koniec roku wielką niewiadomą

Rok 2023 nadal pozostaje pełen niepewności, choć druga połowa roku przyniosła osłabienie dynamiki spadków sprzedaży, a nawet w niektórych przypadkach wzrosty. Czynniki ekonomiczne i polityczne, w tym wyniki wyborów i perspektywa odblokowania funduszy z KPO, dają nadzieję na ożywienie branży budowlanej. Firmy działające w branży budowlanej i grzewczej mogą złapać oddech i uporządkować biznes w spokojniejszej atmosferze. Jednak wzrosty cen i kosztów w branży instalacyjno-grzewczej spowodowały przekładanie w czasie decyzji o remontach i modernizacjach.

Rozregulowanie rynku i zamęt informacyjny wpłynęły na to, że konsumenci wstrzymują się z decyzjami o wymianie lub instalacji urządzeń grzewczych, oczekując na rzetelne informacje o potencjalnych zakazach w przyszłości. W III kwartale sytuacja nieco się uspokoiła, choć wymaga przywrócenia dobrej opinii o pompach ciepła po wcześniejszych negatywnych zjawiskach.

Co ciekawe, obecnie obserwuje się wzrost zainteresowania instalacjami hybrydowymi jako optymalnym rozwiązaniem produkującym ciepło przy najniższych kosztach, zależnie od cen i dostępności nośników energii. Jednak na razie jest to bardziej inicjatywa oddolna niż systemowe rozwiązanie.

Więcej przeczytasz na: https://spiug.pl/app/uploads/2023/11/Podsumowanie_rynku_urzadzen_grzewczych_3Q2023.pdf