Jak wyglądał IV kw. 2023 roku w branży instalacyjno-grzewczej w Polsce? Raport SPIUG
Jak wynika z raportu przygotowanego przez Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych SPIUG miniony rok ujawnił potrzebę dostosowania się branży do nowej rzeczywistości, w tym do dość znacznego spadku sprzedaży urządzeń grzewczych we wszystkich grupach produktowych. Przewidywania na rok 2024 są natomiast ostrożnie optymistyczne, z nadziejami na stabilizację rynku i wzrost zainteresowania rozwiązaniami ekologicznymi i efektywnymi energetycznie.
Sytuacja na rynku instalacyjno-grzewczym w Polsce w IV kw. 2023 r.
IV kwartał 2023 roku w polskiej branży instalacyjno-grzewczej był okresem dalszych spadków sprzedaży, jednak zauważalna była tendencja do stabilizacji rynku i umiarkowane nastroje wśród jego uczestników. Optymizm branży wzrósł nieco po wyborach, a związany był z oczekiwaniami na szybkie odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) oraz wprowadzeniem działań osłonowych w zakresie cen energii i paliw. Ponadto, wzrost zainteresowania zakupem mieszkań w IV kwartale, napędzany programem „Bezpieczny kredyt 2%”, oraz stabilizacja sytuacji na rynku pracy i produkcji budowlano-montażowej przyczyniły się do pewnej stabilizacji nastrojów.
Rynek instalacyjno-grzewczy zmagał się z wyzwaniami, takimi jak zmniejszona dynamika sprzedaży, spowolnienie na rynku budowlanym i ograniczenia inwestycyjne. Mimo to IV kwartał przyniósł pewne oznaki ożywienia, głównie dzięki wzrostowi popytu na kotły gazowe, co stanowiło odwrócenie od wcześniejszych trendów spadkowych w tej grupie produktowej. Pompy ciepła nadal doświadczały spadków sprzedaży, choć mniejszych niż w poprzednich kwartałach.
Analiza rynku wskazuje na pewne rozbieżności między sprzedażą producentów do hurtowników (sell-in) a sprzedażą hurtowników do instalatorów i klientów końcowych (sell-out), co utrudnia precyzyjną ocenę stanu rynku. Hurtownicy zmniejszali stany magazynowe w obliczu spadającej sprzedaży, co wpłynęło na ogólny obraz branży.
Jak pokazał raport SPIUG, rok 2023 był trudny dla branży instalacyjno-grzewczej w Polsce, z wyraźnym spadkiem popytu na większość urządzeń grzewczych. Mimo pewnych pozytywnych sygnałów w IV kwartale, rynek nadal boryka się z wyzwaniami i niepewnością, choć istnieją nadzieje na stopniową poprawę w 2024 roku.
Gazowe kotły kondensacyjne – trendy w sprzedaży w IV kw. 2023 r.
W ostatnim kwartale 2023 roku, po raz pierwszy od kilku kwartałów, obserwujemy wzrost sprzedaży gazowych kotłów kondensacyjnych we wszystkich kategoriach, mimo wcześniejszych spadków spowodowanych kampanią antygazową.
W IV kwartale wzrost sprzedaży ogólnie wyniósł około 39% w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku, pomimo spadku o prawie 30% w skali całego 2023 roku. Sprzedaż wiszących kotłów kondensacyjnych wzrosła o 39%, a stojących kotłów kondensacyjnych o prawie 31%, przy ogólnym spadku sprzedaży w ciągu roku odpowiednio o 29% i 40%. Kotły dużych mocy powyżej 50 kW odnotowały wzrost o 45%, co wskazuje na stabilność rynku urządzeń komercyjnych.
Ten pozytywny trend jest rezultatem zmiany podejścia konsumentów, którzy po kampanii dezinformacyjnej i wzroście cen energii elektrycznej, zaczęli ponownie doceniać gazowe kotły kondensacyjne jako efektywne i niezawodne źródło ogrzewania. Zainteresowanie instalacjami hybrydowymi, łączącymi kotły gazowe z odnawialnymi źródłami energii (OZE), również wzrosło, co może być odpowiedzią na unijne wymogi dotyczące energii pierwotnej.
Wzrost sprzedaży w IV kwartale 2023 roku pokazuje, że rynek urządzeń grzewczych adaptuje się do zmieniających się warunków i potrzeb konsumentów, odzyskując zaufanie do gazowych kotłów kondensacyjnych jako ekonomicznej i ekologicznej opcji ogrzewania.
Sytuacja na rynku pomp ciepła w 2023 roku
W 2023 roku rynek pomp ciepła doświadczył znaczących turbulencji. Po rekordowym wzroście sprzedaży w 2022, spowodowanym intensywną promocją i kampanią na rzecz odejścia od gazu, rynek zderzył się z serią wyzwań. Spadek sprzedaży pomp ciepła w IV kwartale osiągnął aż 75% rok do roku, co jest wynikiem kombinacji czynników, takich jak podwyżki cen energii elektrycznej, perspektywa dalszych wzrostów cen w 2024 roku oraz znaczące różnice w kosztach inwestycyjnych między pompami ciepła a kotłami gazowymi kondensacyjnymi.
Problemy te nasiliły się z powodu niewłaściwego doboru i montażu pomp ciepła, często przez podmioty nie mające odpowiednich kompetencji, co prowadziło do niezadowolenia konsumentów. Do tego doszedł problem z „dzikim importem” urządzeń o wątpliwej jakości oraz nadużyciami w systemie dotacji, co zaszkodziło reputacji technologii pomp ciepła.
Jednocześnie gruntowe pompy ciepła w całym 2023 roku zanotowały wzrost sprzedaży o prawie 17%, mimo że w IV kwartale 2023 spadek ich sprzedaży wyniósł ok. 10%. Jak zauważają eksperci SPIUG, świadczy to o specjalizacji i niezawodności tych urządzeń. Taki wynik potwierdza także, że gruntowe pompy ciepła są urządzeniami oferowanymi tylko przez wyspecjalizowanych i renomowanych producentów, a udział importu tych urządzeń spoza UE jest niewielki. Gruntowe pompy ciepła, mimo że są to urządzenia droższe niż pompy ciepła typu powietrze-woda, to jednak właściwie dobrane i odpowiednio zainstalowane dają gwarancję niezawodności i oszczędności w eksploatacji przez długie lata.
Na przeciwnym biegunie znalazły się pompy ciepła typu monoblok i split, które odnotowały dramatyczne spadki sprzedaży. W przypadku monobloków spadek sprzedaży w IV kwartale 2023 wyniósł ok. 80%, a w skali całego roku sięgnął ok. 58%. Natomiast pompy ciepła powietrze-woda typu split zaliczyły spadek sprzedaży w IV kwartale 2023 na poziomie ok. 75%, natomiast w skali roku – ok. 32%.
W obliczu tych trudności, branża stoi przed koniecznością zwiększenia inwestycji w edukację i poprawę jakości montażu, aby uniknąć powtórzenia błędów z przeszłości i zbudować stabilny rynek pomp ciepła, który nie będzie w tak dużej mierze zależny od dotacji i wsparcia rządowego.
Sytuacja na rynku kolektorów słonecznych w Polsce w 2023 roku
W IV kwartale 2023 roku rynek kolektorów słonecznych w Polsce odnotował dalszy spadek sprzedaży o 66% w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku, a w skali całego roku spadek wyniósł 38%. Ten trend nie odzwierciedla rosnącego zainteresowania instalacjami solarnymi zarówno dla potrzeb ciepłej wody użytkowej, jak i wsparcia ogrzewania, co sugeruje, że spadek ten wynikał głównie z wyczerpania programów dotacyjnych.
Znaczący spadek sprzedaży w 2023 roku był również efektem zakończenia projektów realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST). Pomimo tego, branża odnotowała ożywienie i wzrost zapytań o kolektory słoneczne, co daje nadzieję na przyszłość, szczególnie jeśli technika solarna zostanie włączona do programów dofinansowań na równi z innymi urządzeniami grzewczymi.
Hurtownie zanotowały wzrost sprzedaży kolektorów słonecznych, głównie do instalacji hybrydowych wspierających ogrzewanie gazowe, pompy ciepła, i kotły na biomasę, chociaż udział tego kanału dystrybucji nie przekracza 20%.
Rynek kolektorów słonecznych w Polsce jest w fazie odbudowy, ale nadal napotyka na bariery takie jak brak szerokiej wiedzy na temat możliwości zastosowania technologii solarnych, niedostateczną liczbę wykwalifikowanych instalatorów, a także ograniczone wsparcie programów dotacyjnych dla instalacji hybrydowych. Brak przekonania wśród decydentów i kampanie promujące głównie rozwiązania fotowoltaiczne oraz pompy ciepła dodatkowo utrudniają rozwój technologii solarnych.
Mimo tych wyzwań, rosnące zainteresowanie i optymizm wśród dostawców kolektorów słonecznych sugerują, że z odpowiednimi zmianami w polityce dotacyjnej i edukacji konsumenckiej, rynek ten ma potencjał do wzrostu i może odegrać istotną rolę w transformacji energetycznej Polski.
Dynamika rynku urządzeń grzewczych w 2023 roku
Rok 2023 kontynuował dynamiczne zmiany na rynku urządzeń grzewczych, obserwowane już od poprzedniego roku. Mimo pewnych pozytywnych sygnałów w IV kwartale, jak zmniejszenie spadków sprzedaży czy nawet wzrost w niektórych segmentach, rynek nadal boryka się z problemami wynikającymi z decyzji politycznych i zjawisk spekulacyjnych z 2022 roku. Zmiany te wpłynęły nie tylko na kształtowanie się cen paliw i surowców, ale także na ogólną stabilność i przewidywalność branży.
Wyniki wyborów i możliwość odblokowania środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) wprowadzają nadzieję na ożywienie branży budowlanej i grzewczej, choć nie na taką skalę jak przed kryzysem. Jednakże, wzrosty cen i kosztów, zarówno w branży grzewczej, jak i poza nią, opóźniają decyzje o remontach i modernizacjach. Dodatkowo, rynek jest nadal rozregulowany, a klienci oczekują jasnych i rzetelnych informacji odnośnie przyszłych regulacji prawnych dotyczących urządzeń grzewczych.
Sytuacja geopolityczna i niepewność polityczna w Polsce również nie sprzyjają inwestycjom, a wysoka inflacja osłabiła siłę nabywczą potencjalnych inwestorów. W odpowiedzi na te wyzwania, branża musi skupić się na promowaniu dobrych praktyk instalacji, zwłaszcza w kontekście pomp ciepła oraz na wykorzystywaniu synergii wynikającej z instalacji hybrydowych, łączących różne technologie grzewcze.
Jednym z kluczowych zadań na najbliższe lata będzie urealnienie poziomów dofinansowania, aby unikać sytuacji, w której wysokie dotacje wprowadzają fałszywe przekonanie o nieopłacalności technologii OZE bez wsparcia finansowego. Stabilniejszy i bardziej przewidywalny rynek bez wąskich gardeł i spekulacji przyczyniłby się do zdrowszego rozwoju branży grzewczej i większego zaufania konsumentów.
Źródło: https://spiug.pl/raporty/podsumowanie-rynku-instalacyjno-grzewczego-w-polsce-w-iv-kwartale-2023/
