Dlaczego sprzedaż pomp ciepła w Polsce i Europie spadła w 2023 roku?

Przez Adam
W Instalatorzy
3 lipca, 2024
0 komentarzy
1065 Views

Rynek pomp ciepła w Europie doświadczył istotnego spadku w 2023 roku. To odwrócenie trendów sprzedażowych po dekadzie ciągłego wzrostu stwarza wyzwanie zarówno dla branży, jak i dla celów klimatycznych i energetycznych UE. Jakie są powody spadku sprzedaży pomp ciepła? Odpowiedzi szukamy w raporcie przygotowanym przez EHPA.

Zdaniem specjalistów EHPA, czyli Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła, do spadku sprzedaży pomp ciepła w krajach Unii Europejskiej przyczyniło się kilka czynników, w tym zmienność cen energii, stagnacja gospodarcza, niepewność polityczna i wyzwania regulacyjne. Jak sugeruje raport, fluktuacje cen gazu, połączone z wysokimi cenami energii elektrycznej, wpłynęły na finansową atrakcyjność pomp ciepła dla konsumentów. Niepewności gospodarcze oraz debaty polityczne i opóźnienia dodatkowo osłabiły zaufanie do rynku.

Analiza sytuacji w poszczególnych krajach europejskich ujawniła, że wyzwania takie jak wysokie ceny zakupu, inflacja, zakłócenia w łańcuchu dostaw oraz złożoność regulacyjna skutecznie hamowały dynamikę rynku.

Chociaż sytuacja w każdym kraju jest unikalna, raport Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła wskazuje na wspólne tematy stojące za spadkiem sprzedaży. Ogólnie rzecz biorąc, zmiany polityczne są głównym czynnikiem, który powtarza się wielokrotnie, z różnicami w zależności od kraju. Przykładowo, zapowiedziane wyższe subsydia w przyszłości w Austrii mogły skłonić zainteresowanych konsumentów do opóźnienia zakupu pompy ciepła. Z kolei wstrzymanie wsparcia rządowego we Włoszech osłabiło zainteresowanie konsumentów. W Holandii brak obecnego rządu z powodu trwających rozmów koalicyjnych wywołał ostrożność.

Kolejnym kluczowym czynnikiem były ceny energii, zwłaszcza spadek cen gazu – przy czym ceny energii elektrycznej są często mocno opodatkowane. Tak jest na przykład w Polsce, gdzie prąd jest teraz cztery razy droższy od gazu, a przyszłe poziomy cen energii elektrycznej są niejasne, podczas gdy ceny gazu są „zamrożone” przez rząd. Podobne doświadczenia przeżywa Słowacja, gdzie prąd jest trzy razy droższy od gazu.

W Finlandii i Francji spowolnienie nowych projektów mieszkaniowych spowodowane wysokimi stopami procentowymi jest częściowo odpowiedzialne za spadek sprzedaży. W Hiszpanii tempo prac modernizacyjnych spadło, co oznacza, że kotły gazowe nie są zastępowane przez pompy ciepła. W Portugalii inflacja mocno uderza w konsumentów i hamuje wydatki.

Mimo tych przeszkód, zdaniem specjalistów EHPA nadal istnieją możliwości ożywienia rynku. Stabilne wsparcie polityczne, w tym środki mające na celu dostosowanie cen energii elektrycznej do cen gazu oraz ulgi podatkowe mogą skutecznie stymulować popyt i przyśpieszyć przejście na niskoemisyjne rozwiązania grzewcze.

Jakie są powody spadku sprzedaży pomp ciepła na europejskich rynkach?

Główną przyczyną tego spadku jest zmiana cen energii. Po bardzo wysokich cenach gazu w wyniku inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku, ceny gazu spadły ponownie w 2023 roku, co sprawiło, że elektryczne pompy ciepła stały się mniej atrakcyjne finansowo, szczególnie w obliczu utrzymujących się wysokich cen prądu. W 2022 roku, kiedy ceny gazu były wysokie, elektryczne pompy ciepła były bardziej atrakcyjne, jednak późniejszy spadek cen gazu zmniejszył tę przewagę.

Europejska gospodarka jest w stagnacji od lata 2022 roku, a czynniki takie jak utrzymująca się wysoka inflacja, słaby popyt konsumencki oraz zaostrzenie polityki monetarnej przyczyniły się do spowolnienia. Pomimo prób stymulacji sektorów takich jak turystyka i przemysł, wzrost PKB zatrzymał się. W kontekście wysokich stóp procentowych, inflacji i ogólnej niepewności gospodarczej, inwestycje w projekty budowlane i renowacyjne zostały zaniechane, co wpłynęło na popyt na pompy ciepła.

Debaty polityczne zwiększyły niepewność dotyczącą inwestycji w pompy ciepła. Sprzeciw wobec zielonych polityk, w połączeniu z obniżeniem ambicji zarówno na poziomie UE, jak i krajowym, dodatkowo osłabiły zaufanie do rynku. Niepewność dotycząca systemów dotacyjnych w niektórych krajach również przyczyniła się do spadku sprzedaży.

Jak czytamy w raporcie, dynamika rynku jest też ściśle związana z sytuacją polityczną. W 2022 roku odnotowano wzrost sprzedaży pomp ciepła po kryzysie energetycznym wywołanym inwazją Rosji na Ukrainę. Komisja Europejska wskazała wtedy pompy ciepła jako istotne narzędzie do zmniejszenia zależności od rosyjskich paliw kopalnych i łagodzenia wysokich cen gazu w ramach planu REPowerEU, co zwiększyło zaufanie do rynku. Jednak opóźnienie przez Komisję Europejską Planu Działania dotyczącego Pomp Ciepła oraz podobne zmiany na poziomie krajowym wprowadziły dodatkową niepewność i przyczyniły się do spadku sprzedaży.

Warto zauważyć, że w 2023 roku sprzedaż kotłów gazowych, zarówno kondensacyjnych, jak i niekondensacyjnych, zmniejszyła się o około 12%. Istotnym jest również zmniejszenie się stosunku liczby instalacji kotłów gazowych (samodzielnych) do wodnych pomp ciepła (w tym pomp powietrze-woda, gruntowych i hybrydowych), który spadł z 14,2 kotłów na jedną pompę ciepła w 2017 roku do 3,2 kotłów na jedną pompę ciepła w 2023 roku. To ilustruje zmiany na rynku w kierunku technologii o niskiej emisji.

Aby przeciwdziałać temu spadkowi i ożywić rynek, konieczne jest zapewnienie stabilnego wsparcia politycznego. Działania takie jak dostosowanie cen energii elektrycznej do cen gazu poprzez ustanawianie cen emisji dwutlenku węgla oraz ulgi podatkowe mogą zwiększyć atrakcyjność finansową pomp ciepła, pobudzić popyt końcowych użytkowników i przyspieszyć dekarbonizację sektora ogrzewania i chłodzenia. Poprzez pokonanie tych wyzwań i wprowadzenie sprzyjających ram politycznych, UE może wspierać większą niezależność energetyczną oraz stymulować zrównoważony wzrost na rynku pomp ciepła.

pompa ciepła Auriga A Baxi

Jak wyglądała sprzedaż pomp ciepła w Polsce w 2023 roku?

W 2022 roku sprzedaż pomp ciepła dynamicznie wzrosła, osiągając 207 990 sprzedanych jednostek. Jednak w 2023 roku liczba sprzedanych pomp ciepła drastycznie spadła do 128 580 jednostek, co stanowi obniżkę o 38% w porównaniu do poprzedniego roku.

Głównymi wyzwaniami dla sektora pomp ciepła w Polsce były i nadal są wysokie stosunki cen prądu do cen gazu, które wynoszą około 4:1. Wzrost cen prądu, w połączeniu ze spadkiem cen innych źródeł energii cieplnej, sprawił, że porównanie kosztów stało się niekorzystne dla technologii pomp ciepła, co zniechęciło wielu właścicieli domów do inwestycji w tę technologię.

Niepewność dotycząca przyszłych cen energii zniechęciła również inwestorów do podejmowania nowych projektów budowlanych oraz modernizacyjnych. Szczególnie dotkliwy spadek odnotowano w sektorze budownictwa mieszkaniowego, zwłaszcza w przypadku domów jednorodzinnych. W porównaniu do 2022 roku, sprzedaż urządzeń grzewczych w Polsce spadła o ponad jedną trzecią ogółem i o około 40% w przypadku domów jednorodzinnych.

Dodatkowo, brak jasnych i spójnych informacji dotyczących przyszłych cen energii elektrycznej również zniechęcił potencjalnych inwestorów do wyboru pomp ciepła. Podczas gdy ceny gazu zostały „zamrożone” przez prawo bez limitu na zużycie, nie było takiej ochrony dla użytkowników pomp ciepła.

Kolejną istotną cechą sytuacji w 2023 roku była większa niż zwykle różnica między sprzedażą do hurtowników i dystrybutorów (sell-in) a sprzedażą do końcowych klientów (sell-out), co utrudniało dokładną ocenę liczby zainstalowanych pomp ciepła. Wielu hurtowników kontynuowało redukcję zapasów z poprzedniego roku, sprzedając wcześniej zamówione jednostki i zmniejszając bieżące zamówienia.

Warto również zaznaczyć znaczną liczbę nowych przyłączy gazowych – około 60 000 – w 2023 roku, co wskazuje na instalację kotłów gazowych w nowych projektach budowlanych oraz istniejących budynkach.

Źródło: https://www.ehpa.org/news-and-resources/press-releases/pump-it-down-why-heat-pump-sales-dropped-in-2023/

Komentarze są zamknięte.

komentarze z facebooka: