Mieszkasz w wampirze energetycznym? Zobacz, jak obniżyć rachunki za ogrzewanie
W IV kwartale 2024 roku Porozumienie Branżowe na Rzecz Efektywności Energetycznej (POBE) zaprezentowało zaktualizowany kalkulator kosztów ogrzewania, uwzględniając aktualne ceny energii i paliw. Analiza szczególnie podkreśla problem tzw. „wampirów energetycznych” – słabo izolowanych domów, które generują wysokie rachunki za ogrzewanie. Jakie rozwiązanie grzewcze okazuje się najbardziej wydajnym i przyszłościowym?
Co wpływa na wysokość rachunków za ogrzewanie?
W kalkulatorze POBE każdorazowo analizowane są koszty ogrzewania typowego domu jednorodzinnego o powierzchni 150 m² oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej dla czteroosobowej rodziny. Uwzględniane są aktualne ceny paliw i energii elektrycznej oraz sprawność różnych urządzeń grzewczych, jak również typ instalacji – czy to tradycyjne grzejniki, czy nowoczesne ogrzewanie podłogowe. W przypadku nowych budynków z pompami ciepła i kotłami kondensacyjnymi ogrzewanie podłogowe staje się standardem, a dodatkowe zasilanie fotowoltaiką obniża koszty eksploatacji.
Kolejnym kluczowym czynnikiem jest standard energetyczny budynku, który wpływa na zużycie energii potrzebnej do utrzymania komfortu cieplnego. Im wyższy standard, tym mniejsze zapotrzebowanie na energię, co przekłada się na niższe rachunki. W analizie POBE uwzględniono cztery standardy energetyczne, od starszych domów o słabej izolacji po nowoczesne budynki spełniające zaostrzone normy.
Jak czytamy w artykule PORT PC, dane z publikacji „Rozpakowujemy REPowerEU” wskazują, że w Polsce około milion starszych domów stanowi tzw. „wampiry energetyczne”, które zużywają dużą część energii wykorzystywanej w budynkach mieszkalnych. W związku z tym sygnatariusze POBE postulują, by program „Czyste Powietrze” uwzględniał konieczność podniesienia standardu energetycznego budynków przy wymianie źródła ciepła. Przeprowadzenie audytu energetycznego i poprawa izolacji mogą przynieść długotrwałe korzyści w postaci obniżonych rachunków za ogrzewanie.
Termomodernizacja – kluczowy krok do obniżenia rachunków
Jakie korzyści finansowe może przynieść poprawa izolacji budynku przy okazji wymiany systemu grzewczego? POBE porównało roczne koszty ogrzewania „wampira energetycznego” (EU = 200 kWh/(m² · rok)) z wydatkami na ogrzewanie starszego budynku, który przeszedł gruntowną termomodernizację do standardu WT 2017 (EU = 80 kWh/(m² · rok)). Wyniki analizy wskazują na ogromne różnice: np. ogrzewanie gazowym kotłem kondensacyjnym kosztuje około 14 800 zł rocznie w niezaizolowanym budynku, a po termomodernizacji spada do 7 200 zł. Podobne oszczędności odnotowano dla kotłów na pellet, drewno oraz pomp ciepła, przy czym koszty eksploatacji każdego z tych urządzeń można obniżyć nawet o połowę po modernizacji budynku.
Analizy i badania, w tym te prowadzone przez Instytut Fraunhofera, potwierdzają, że pompy ciepła mogą być opłacalnym rozwiązaniem także w starszych, słabo izolowanych budynkach, zapewniając tańsze ogrzewanie niż większość innych urządzeń. Wbrew popularnym przekonaniom o „rachunkach grozy” w związku z pompami ciepła, prawdziwym źródłem wysokich kosztów są kotły o niskiej sprawności stosowane w źle zaizolowanych budynkach.
Jakie ogrzewanie jest najtańsze?
Zmiany cen energii elektrycznej i gazu ziemnego wprowadzone 1 lipca tego roku sprzyjają technologii pomp ciepła, obniżając rachunki ich użytkowników średnio o 20%. Jednocześnie koszty ogrzewania gazem ziemnym wzrosły o około 21%, podczas gdy ceny innych nośników energii pozostają względnie stabilne.
Roczne koszty ogrzewania nowoczesnych domów zbudowanych zgodnie ze standardami WT 2021 oraz wyższymi wymaganiami programu „Moje Ciepło” w IV kwartale 2024 roku przedstawiają się następująco:
- – kondensacyjny kocioł gazowy z ogrzewaniem podłogowym – około 5400 zł rocznie w budynku spełniającym normy WT 2021 oraz około 4200 zł w budynku zgodnym ze standardem „Moje Ciepło”;
- – kocioł na pellet z grzejnikami – około 4100 zł rocznie w budynku w standardzie WT 2021 oraz około 3300 zł w budynku spełniającym standard „Moje Ciepło”;
- – kocioł na drewno z grzejnikami – około 3400 zł rocznie w budynku w standardzie WT 2021 oraz około 2800 zł w budynku zgodnym ze standardem „Moje Ciepło”;
- – pompa ciepła typu powietrze-woda z ogrzewaniem podłogowym – około 3100 zł rocznie w budynku WT 2021 oraz około 2600 zł w budynku zgodnym ze standardem „Moje Ciepło”. Montaż fotowoltaiki o mocy 3 kWp może dodatkowo obniżyć te koszty do 2300 zł w standardzie WT 2021 i 1800 zł w standardzie „Moje Ciepło”, co czyni to rozwiązanie najkorzystniejszym;
- – gruntowa pompa ciepła z ogrzewaniem podłogowym – około 2700 zł rocznie w budynku WT 2021 oraz około 2200 zł w budynku spełniającym standard „Moje Ciepło”.
Instalacja fotowoltaiczna nie tylko wspomaga pracę pompy ciepła, ale pozwala również zmniejszyć ogólny rachunek za energię elektryczną w budynku, szczególnie przy większej autokonsumpcji wyprodukowanej energii. Nowe przepisy dyrektywy EPBD wymagają, aby do końca 2029 roku wszystkie nowo powstające domy były wyposażone w instalacje fotowoltaiczne, co w połączeniu z pompą ciepła może podnieść standard energetyczny budynku do klasy A i zwiększyć jego wartość rynkową.
Przyszłość kosztów ogrzewania
Kalkulator POBE bierze pod uwagę aktualne ceny energii elektrycznej i paliw, jednak wiele osób zastanawia się, jak te koszty będą wyglądać w przyszłości. Choć media często alarmują o możliwych podwyżkach cen energii, eksperci przewidują, że dla użytkowników pomp ciepła utrzymają się korzystne ceny, a być może nawet nastąpi ich spadek. Minister Klimatu i Środowiska zapowiedziała ostatnio, że w budżecie zarezerwowano środki na przedłużenie mrożenia cen energii elektrycznej, a wzrastający udział odnawialnych źródeł energii w Polsce (około 30%) oraz korzystniejsze oferty niektórych dostawców mogą wpłynąć na dalsze obniżki cen. Eksperci z Europejskiego Centrum Czystego Powietrza (ECAC) sugerują dodatkowo, że pompy ciepła mogłyby korzystać z niższego VAT-u na energię lub specjalnych taryf, jak trójstrefowa taryfa G13.
Korzystne koszty ogrzewania zapewniają także kotły na biomasę, zwłaszcza pellet, choć ich przyszłość jest niepewna z uwagi na planowane zaostrzenie przepisów dotyczących spalania biomasy oraz możliwy wzrost cen pelletu ze względu na rosnący popyt i ograniczenia w podaży.
Ceny paliw kopalnych, takich jak węgiel i gaz, które dotąd były dotowane, również wzrosną. Od 2027 roku Komisja Europejska planuje nałożyć podatek od emisji (ETS2) na paliwa kopalne używane do ogrzewania, co może skutkować wzrostem cen nawet o kilkadziesiąt procent. Polska planuje starać się o opóźnienie tego terminu, jednak użytkowanie urządzeń grzewczych na paliwa kopalne będzie coraz droższe.
