Jak decyzje polityczne wpłynęły na branżę pomp ciepła w 2024 r.? Jakie są prognozy na 2025 r.? [Analiza PORT PC]
Rok 2024 był dla rynku pomp ciepła okresem pełnym wyzwań, a spadek sprzedaży o 35% wyraźnie pokazał skalę problemów. Zmiany w polityce wsparcia, rosnące koszty energii oraz chaos regulacyjny wpłynęły na decyzje inwestorów i zaufanie konsumentów. Czy 2025 rok przyniesie odbicie? Odpowiedzi szukamy w analizie specjalistów PORT PC.
Jakie są powody gwałtownego spadku rynku pomp ciepła w 2024 roku?
Rok 2024 był dla branży pomp ciepła w Polsce niezwykle trudnym okresem, który odbił się na całym sektorze. Sprzedaż tych urządzeń zmniejszyła się o 35%, co stanowi kontynuację spadkowego trendu zapoczątkowanego w 2023 roku. Spadek ten wywołał zaniepokojenie zarówno wśród producentów, jak i inwestorów, ponieważ jeszcze kilka lat temu rynek pomp ciepła był jednym z najszybciej rozwijających się sektorów w Polsce. Zdaniem specjalistów Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), wpływ na ten stan rzeczy miały przede wszystkim trzy kluczowe błędy polityczne:
- – NieprzemyÅ›lane dofinansowania w III grupie beneficjentów programu „Czyste Powietrze”. Dotacje siÄ™gajÄ…ce 100% kosztów inwestycji, bez skutecznych mechanizmów kontrolnych, prowadziÅ‚y do licznych nadużyć i spadku jakoÅ›ci montażu instalacji. W konsekwencji rynek zostaÅ‚ zalany przez firmy nastawione jedynie na maksymalizacjÄ™ zysków, bez dbaÅ‚oÅ›ci o jakość oferowanych usÅ‚ug.
- – Wzrost cen energii elektrycznej przy jednoczesnym zamrożeniu cen gazu ziemnego. Taka polityka cenowa wywoÅ‚aÅ‚a efekt zniechÄ™cenia konsumentów do inwestowania w pompy ciepÅ‚a, mimo ich wysokiej efektywnoÅ›ci energetycznej i dÅ‚ugoterminowych oszczÄ™dnoÅ›ci. Wielu potencjalnych inwestorów wybraÅ‚o ogrzewanie gazowe, postrzegajÄ…c je jako bardziej stabilne i przewidywalne pod wzglÄ™dem kosztów.
- – Brak uznawania europejskich certyfikatów jakoÅ›ci w programie „Czyste Powietrze”, co wprowadziÅ‚o chaos na rynku i utrudniÅ‚o funkcjonowanie renomowanym producentom. Konieczność speÅ‚niania dodatkowych, krajowych wymogów, nieuznawanych w innych krajach UE, podniosÅ‚a koszty produkcji i ograniczyÅ‚a konkurencyjność polskich firm na arenie miÄ™dzynarodowej.
Co więcej, w sierpniu 2024 roku PORT PC przekazał Ministerstwu Klimatu i Środowiska oraz NFOŚiGW analizę prawną wskazującą na ryzyko złamania przepisów unijnych w zakresie kwalifikacji urządzeń grzewczych do dofinansowań. Brak jakiejkolwiek reakcji ze strony rządu skłonił PORT PC do złożenia oficjalnej skargi do Komisji Europejskiej w grudniu 2024 roku. Ta interwencja na szczeblu europejskim może wpłynąć na przyszłe regulacje rynkowe.
Jak decyzje polityczne wpłynęły na rynek pomp ciepła?
Podjęte decyzje doprowadziły do dezorientacji konsumentów oraz utraty zaufania do technologii pomp ciepła. Wielu potencjalnych użytkowników zrezygnowało z inwestycji w te urządzenia, obawiając się niepewności regulacyjnej, wysokich kosztów eksploatacji oraz braku jednolitych standardów jakości. Dodatkowo polscy producenci, którzy chcieli sprzedawać swoje urządzenia na rynkach zagranicznych, musieli poddawać je podwójnym badaniom, co obniżyło ich konkurencyjność i zwiększyło koszty produkcji.
Chaos regulacyjny sprawił, że konsumenci nie mieli jasnych wytycznych dotyczących wyboru odpowiednich pomp ciepła, a brak skutecznej kampanii informacyjnej jeszcze bardziej pogłębił problem. W efekcie wiele potencjalnych inwestycji nie zostało zrealizowanych, co miało negatywne konsekwencje nie tylko dla branży, ale także dla transformacji energetycznej w Polsce.
Firmy zajmujące się instalacją pomp ciepła również doświadczyły trudności – część z nich musiała ograniczyć działalność lub całkowicie wycofać się z rynku. Wzrost liczby nierzetelnych podmiotów oferujących montaż urządzeń bez odpowiednich kwalifikacji i zgodności z europejskimi standardami doprowadził do obniżenia jakości instalacji, co w dłuższej perspektywie może objawiać się wzrostem awaryjności systemów i większymi kosztami serwisowania dla użytkowników.
Pompy ciepła – jakie są perspektywy na 2025 rok?
2025 r. może okazać się przełomowym momentem dla branży pomp ciepła, ponieważ sytuacja na rynku energii zaczyna się stabilizować, a nowe regulacje wprowadzają bardziej korzystne warunki dla użytkowników pomp ciepła. Wśród głównych czynników mogących przyczynić się do poprawy sytuacji specjaliści PORT PC wymieniają m.in. :
- – Nowe regulacje cen energii elektrycznej i gazu, które poprawiÅ‚y opÅ‚acalność pomp ciepÅ‚a. Obecnie koszt ogrzewania domu pompÄ… ciepÅ‚a może być nawet o 60% niższy niż kotÅ‚em gazowym w budynkach nowych i do 46% w budynkach modernizowanych.
- – Rozwój programu „Moje CiepÅ‚o”, który wspiera inwestycje w pompy ciepÅ‚a w nowych budynkach i zachÄ™ca do budowy w wyższym standardzie energetycznym.
- – Potencjalne zmiany w programie „Czyste Powietrze”, które mogÄ… objąć lepsze mechanizmy kontroli jakoÅ›ci oraz powrót do uznawania europejskich certyfikatów jakoÅ›ci. To mogÅ‚oby poprawić konkurencyjność i przejrzystość rynku.
Dodatkowo, jak zaznaczają specjaliści PORT PC, analiza wskaźników rynkowych pokazuje, że sprzedaż pomp ciepła w 2025 roku może wzrosnąć nawet o 50%, jeśli zostaną wdrożone odpowiednie reformy. Polska ma szansę stać się liderem produkcji pomp ciepła i komponentów w Unii Europejskiej, jednak wymaga to dostosowania przepisów krajowych do standardów europejskich i eliminacji barier administracyjnych, które obecnie ograniczają konkurencyjność polskich firm na rynkach zagranicznych.
Jak poprawić sytuację rynku pomp ciepła?
Aby zapewnić długofalowy rozwój rynku pomp ciepła i odbudować zaufanie konsumentów oraz przedsiębiorców, zdaniem PORT PC konieczne jest wdrożenie kompleksowego planu działań. Skuteczna polityka wsparcia powinna uwzględniać zarówno regulacje cenowe, jak i jakość technologii oraz odpowiednią informację dla użytkowników. Najważniejsze zmiany obejmują:
- – Dedykowane taryfy dla pomp ciepÅ‚a – wprowadzenie specjalnych taryf energetycznych dla użytkowników pomp ciepÅ‚a pozwoliÅ‚oby na obniżenie kosztów eksploatacji.
- – Przywrócenie europejskich certyfikatów jakoÅ›ci – umożliwiÅ‚oby to swobodnÄ… konkurencjÄ™ oraz eliminacjÄ™ barier administracyjnych, które obecnie ograniczajÄ… dostÄ™p do szerokiej gamy sprawdzonych technologii.
- – WiÄ™kszy nadzór nad jakoÅ›ciÄ… instalacji – eliminacja nierzetelnych podmiotów zajmujÄ…cych siÄ™ montażem oraz zaostrzenie kontroli nad prawidÅ‚owoÅ›ciÄ… realizowanych instalacji pozwolÄ… uniknąć problemów technicznych i marnotrawienia Å›rodków publicznych.
