Czym różnią się parametry sprawności „Hs” i „Hi”?

Sprawność jest najważniejszym parametrem charakteryzujących urządzenia grzewcze. Oznacza ona stosunek energii otrzymywanej w kotle do energii wprowadzonej do niego w postaci paliwa. Zatem na czym polega różnica pomiędzy Hs i Hi?

Zanim opanowano i zastosowano kondensację w urządzeniach grzewczych, a było to relatywnie niedawno, bo około 1980 roku, ich sprawność określano porównując przekazywaną do odbiorów moc z wartością opałową zastosowanego paliwa, tutaj oznaczoną jako Hi (z ang. inferior calorific value – niższa/gorsza wartość opałowa). Wartość opałowa to całe ciepło otrzymane ze spalenia paliwa, ale bez uwzględnienia dodatkowego ciepła zakumulowanego (utajonego) w skraplaniu wody zawartej w spalinach. Tak bowiem jak potrzebna jest całkiem spora porcja energii do odparowania  zawartości np. czajnika z gotującą się wodą – tak odwrotnie, przy stworzeniu warunków do kondensacji przez odpowiednie obniżenie temperatury, takie ciepło jest bezstratnie zwracane. Tutaj para wodna jest produktem spalania i jej ilość, a zatem wielkość porcji dodatkowego ciepła zależy od składu chemicznego paliwa. Przy gazie ziemnym to około +11%, a przy oleju opałowym +6%  więcej dostępnej teoretycznie energii. Dla odzyskiwania możliwie niemal całości tego ciepła istotne jest, czy udaje się skroplić parę wodną ze spalin jeszcze w kotle, a nie częściowo w kominie, czy nawet za jego wylotem w formie malowniczego białego „dymu”. 

Wyznaczając „starą” metodą sprawność kotła kondensacyjnego otrzymujemy często wartości powyżej 100%, ponieważ do obliczeń używamy zaniżonej wartości ciepła w paliwie Hi. Chcąc otrzymać wynik odpowiedni do obecnego stanu wiedzy, do obliczeń stosujemy wartość ciepła spalania Hs (z ang. superior calorific value – wyższa/lepsza wartość opałowa) uwzględniającą również ciepło utajone – co pozwala na uzyskanie logiczniejszych, bo zawsze poniżej 100%, wyników sprawności. 

Obliczanie sprawności na bazie ciepła spalania (Hs) można z powodzeniem stosować do urządzeń bez kondensacji – wyniki są niższe, ale przy porównywaniu z innymi urządzeniami z tak samo obliczoną „nowym” wzorem sprawnością, zachowują całkowitą wiarygodność oceny. Trudniej jednak tutaj oszacować, jak daleko jesteśmy od ideału bezstratnego przekazywania energii przy założeniu klasycznej (bez kondensacji) techniki pozyskiwania ciepła z paliwa. Może to tłumaczyć pozostawienie w użytkowaniu równolegle obu wartości: Hi i Hs.